Giỗ hết – Ngày giỗ trọng đại
Giỗ hết còn gọi là Lễ đại tường, là ngày giỗ sau ngày người mất hai năm. Giỗ hết là ngày giỗ quan trọng nhất trong tất cả những ngày giỗ đối với người qua đời nên giỗ hết thường được tổ chức long trọng, con cháu, người thân có mặt đông đủ, khách mời dự cũng được mở rộng. Ngày giỗ đại tường làm cho con cháu nhớ lại lúc lâm chung của người đã khuất và nhắc lại những kỷ niệm sâu xa giữa người chết và người sống. Câu giỗ “Chung thân chi tang” của người xưa là vì vậy. Trong ngày giỗ hết, con cháu vẫn còn mang mặc tang phục (ngày nay chủ yếu là đeo băng tang trước ngực) để cúng giỗ và để đáp lễ của khách. Lễ đại tường được cử hành long trọng, thậm chí, trong các gia đình giàu có thường diễn ra cuộc tế vong.
Ngày này, người ta cũng đốt vàng mã cho người đã khuất và thậm chí vàng mã đốt còn nhiều hơn trong ngày giỗ đầu. Bởi người ta quan niệm rằng, mã đốt trong giỗ đầu là mã biếu, tức là, người chết nhận được đồ dùng của con cháu đốt xuống, phải đem biếu các ác thần để tránh mọi sự quấy nhiễu. Trước khi đốt mã, phải cúng lễ ngay ở mộ người đã khuất và đốt mã ngay trước mộ. Những gia đình khá giả còn làm chay ngay tại mộ, mời tăng ni tới cúng, tụng kinh niệm Phật xong mới đốt mã. Cỗ bàn trong ngày đại tường rất linh đình. Ngoài việc “trả nợ miệng”, con cháu còn nghĩ rằng từ trước tới ngày này, hương hồn của người đã khuất còn luôn luôn phảng phất trong nhà, nhưng rồi đây, sau ngày lễ này, người khuất sẽ ít về thăm hơn nên con cháu muốn dâng một bữa tiệc thịnh soạn cho người đã khuất trước lễ đoạn tang (lễ trừ phục). Lễ đoạn tang (lễ trừ phục) là lễ bỏ hết mọi đồ tang phục, được tổ chức sau lễ giỗ hết 3 tháng. Trong lễ này, người ta làm 3 việc chính là sửa sang, đắp điếm cho mộ phần to đẹp thêm; đốt hủy các thứ thuộc phần tang lễ (khăn áo, băng tang, gậy chống, rèm sô, câu đối, trướng điếu…) và cáo yết tổ tiên để xin cho rước linh vị vào bàn thờ gia tiên. Sau lễ này người đang sống sẽ trở lại cuộc sống thường nhật, có thể tham gia các tổ chức hội hè, đình đám, vui chơi; người vợ có chồng chết có thể đi bước nữa. Tuy nhiên, hiện nay, hầu như sau giỗ hết là người ta đã bỏ tang chế, nhất là với những người chết được hỏa táng thì người ta cho rằng họ đã sớm được “sạch sẽ” nên lễ Đoạn tang sẽ tiến hành ngay sau giỗ hết chứ không phải chờ thêm 3 tháng nữa.
Ngày đại tường hết, ngày giỗ năm sau, năm thứ ba, người khuất đi xa là những ngày giỗ thường hay được gọi là ngày kỵ nhật. Việc cúng lễ sẽ cử hành như những người qua đời trước nên ngày giỗ hết là ngày giỗ trọng đại nhất trong tất cả những ngày giỗ./.