Văn khấn Gia Tiên là lời trình bày với tổ tiên và những người đã khuất lý do về lễ cúng. Người Việt Nam có truyền thống cứ vào ngày mồng Một và ngày Rằm hàng tháng,các gia đình thường làm lễ cúng trên bàn thờ Gia Tiên để thể hiện lòng thành kính đối với ông bà tổ tiên, các thần linh đồng thời cầu xin cho mọi thành viên trong gia đình được khỏe mạnh, bình an, may mắn…
Cách sắm lễ cúng tổ tiên ngày mùng Một và ngày Rằm
Lễ vật cúng ngày mùng Một và ngày Rằm thường là lễ chay, ngoài ra cũng có thể cúng thêm lễ mặn. Lễ vật cúng 2 ngày này có thể đơn giản, chủ yếu là thành tâm kinh lễ.
Lễ chay gồm: hương, hoa tươi, trầu cau, nước, tiền vàng và hoa quả.
Lễ mặn gồm: rượu, gà luộc và các món mặn.
Cúng Gia tiên ngày mùng Một và ngày Rằm có thể thực hiện đúng ngày hoặc cúng vào ngày 30/31 hay 14 đều được.
Văn khấn cúng Gia tiên mùng Một, ngày Rằm
Bài khấn 1
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương. Kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, Ngũ phương Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Các cụ Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ tỷ Thúc bá đệ huynh và các hương linh nội, ngoại. Hôm nay là ngày …….. tháng ….. năm ………….. Tín chủ con là ………………………………………….. …. Ngụ tại ……………………………………………….. cùng toàn gia quyến. Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này. Hương hồn Gia tiên nội, ngoại Cúi xin các Ngài thương xót tín chủ Giáng lâm trước án. Chứng giám lòng thành. Thụ hưởng lễ vật Phù trì tín chủ chúng con: Toàn gia an lạc, mọi việc hanh thông Người người được chữ bình an, Tám tiết vinh khang thịnh vượng, Lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang Sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm. Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Bài khấn 2
Nam Mô A di đà Phật! Nam Mô A di đà Phật! Nam Mô A di đà Phật! Con tấu lạy chín phương trời mười phương Phật Chư Phật mười phương. Con tấu lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ. Con tấu lạy Thần Linh Đất nước, Thổ thần bản cảnh, Quan đương niên đương cảnh, Thành Hoàng bản thổ, Táo Quân thần chủ, Chúa đất long mạch, Thần tài, Tiền chủ, Hậu chủ, Táo phủ thần quân, Tả Long hữu hổ tiếp dẫn phúc đức tại gia tại số nhà: ………………………………………………………….. Con tấu lạy Chư vị Liệt Tổ Liệt Tông ngũ đại đồng đường dòng họ ………………………………… Con tấu lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Cô Gi Tỷ Muội, Thúc Bá Đại Huynh, Chầu Bà Tổ Cô, Cô Bé tại gia, Cậu Bé tại gia, các Chân Linh thần tử Hữu danh vô thực, Hữu thực vô danh dòng họ: …………………………………… Hôm nay là ngày ………………….. Tháng ………………………….. Năm……………………… Phu thê hai họ con thành tâm có nén nhang bát nước ………. Dâng kính Phật Thánh, các Quan, Chư vị Tổ Tông chứng minh công đức, chứng tâm nhận lễ, phù hộ độ trì ………………… Xin các ngài phụ hộ cho gia chung chúng con được nấp bóng cửa nhà Ngài,…… phù hộ độ trì cho chúng con được đắc kỳ tài được sai kỳ lộc, phu thê hòa thuận, Gia chung bình an, lộc tài vượng tiến. Nam Mô A di đà Phật! Nam Mô A di đà Phật! Nam Mô A di đà Phật!
(Ai chưa lập gia đình thì thay từ Phu thê bằng Gia chung hay đơn giản là Chúng con)
Bài khấn 3
Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần. Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ) Tín chủ (chúng) con là:……………………………………………………………….. Hôm nay là ngày………………………..gặp tiết……………………..(ngày rằm, mồng một), tín chủ con nhờ đất ơn đức trời đât, chư vị Tôn thần, cù lao tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án. Chúng con kính mời: Bản cảnh Thành hoang Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Tao quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Cúi xin các giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật. Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…………………………, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật. Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, làm ăn phát tài, gia đình hòa thuân. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!