1. Lễ tạ mộ là gì?
Lễ cúng tạ mộ là một trong những thủ tục lễ cúng tạ mộ của người Việt để luôn nhớ tới nguồn cội, vì họ cho rằng tổ tiên ở dưới “âm” yên ổn thì con cháu trên trần gian mới có thể “an cư lạc nghiệp”. Vì vậy, cứ mỗi ngày 24 hoặc 25 tháng Chạp âm lịch mỗi năm thì nhiều gia đình thường tổ chức lễ cúng tạ mộ cuối năm này. Cúng tạ mộ là một trong những lĩnh vực khá tâm linh nên thông thường sẽ mời các thầy có chuyên môn về làm lễ cúng và hiểu biết về tâm linh để cúng.
Khi chuẩn bị xây mộ thì gia chủ cần tổ chức làm lễ khấn tạ mộ mới xây nhằm xin ý kiến và thông báo cho người đã khuất về ngôi nhà mới của họ. Còn trong trường hợp phần mộ đã được yên ổn, luôn mang đến những điều may mắn, thuận lợi cho con cháu ở trần gian thì họ thường làm văn khấn tạ mộ để tỏ lòng biết ơn ông bà tổ tiên đã phù hộ.
Với những gia chủ có tâm, có tín, khấn lễ chu đáo thì tổ tiên sẽ ban phát may mắn, sức khỏe, gia đình êm ấm, cuộc sống yên lành, công việc thuận lợi và không phải lo lắng bị ma quỷ quấy nhiễu, điều dữ hóa lành, mọi hung đều hóa cát,…
2. Văn khấn tạ mộ là gì?
Như đã nói trên thì lễ cúng tạ mộ là một trong những nghi lễ của người Việt nhắm ghi nhớ những người đã khuất, tổ tiên với hy vọng mang đến một năm đầy may mắn, được tổ tiên ban ơn, gia đình thuận hòa và tăng sự hưng vượng gia đạo. Để có thể gửi những hy vọng tỏ lòng biết ơn đến “bề trên” thì phải cần đến văn khấn tạ mộ.
Vì vậy, văn khấn tạ mộ là một bài văn được biên soạn theo lĩnh vực tâm linh thường được các thầy có chuyên môn lập nên để đọc lên trong ngày tạ mộ. Đây cũng như những lời mà người ở trần gian muốn gửi đến người ở cõi âm.
3. Cúng tạ mộ và văn khấn tạ mộ
Để quá trình tạ mộ được diễn ra tốt đẹp thì công tác chuẩn bị cần phải được thực hiện đầy đủ và tươm tất theo quy trình sau:
Bước 1: Sắm lễ tạ mộ
Trước khi khấn tạ mộ cần phải chuẩn bị mua sắm lễ bao gồm:
2 cốc nến màu đỏ
2 gói trà, 2 bao thuốc lá
Nửa lít rượu, 10 lon bia, 5 chén rượu
1 con gà trống thiến luộc nguyên con và đặt lên mâm xôi trắng
1 mâm trái cây
3 quả cau, 3 lá trầu xếp có cánh dài và đẹp
10 bông hoa hồng màu đỏ
Đồ hàng mã để chuẩn bị cho văn khấn tạ mộ cần chuẩn bị:
5 bộ quần áo, mũ và hia loại to có kèm kiếm, roi, ngựa và cờ lệnh
5 con ngựa, mỗi con sẽ có một màu khác nhau
1 cây hoa vàng hoa đỏ
Khi chọn mua ngựa mã thì trên lưng ngựa phải có 10 lễ tiền vàng bao gồm tiền âm phủ, tiền vàng lá, tiền xu. Cần chuẩn bị 4 đĩa riêng để đựng tiền vàng. Ngoài ra, cần chú ý đến vong khấn là nam, phụ, lão, ấu và từng mùa để có thể dần quần áo, tiền bạc sao cho phù hợp.
Chú ý, nếu phần mộ nhỏ thì cần phải chuẩn bị thêm bàn, thêm mâm để có thể bày lễ khấn, cũng như đặt bát hương sao cho đúng và phù hợp nhất. Nếu vừa có nơi thờ thần linh riêng, Thổ Địa riêng buộc phải bày lễ khấn ở hai nơi và phần mã đã chuẩn bị sẽ được bày ở nơi thờ thần linh Thổ Địa. Ngoài ra, tùy thuộc vào phong tục tập quán của từng vùng miền sẽ chuẩn bị nhiều đồ hơn hoặc ít đồ hơn để thích ứng và phù hợp.
Bước 2: Đọc văn khấn lễ vong linh
Bài cúng tạ mộ như thế nào?
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ các món đồ phục vụ cho lễ khấn thì bước tiếp theo là đọc văn khấn tạ mộ. Đây là một bài văn khấn giúp người con, người cháu thể hiện lòng biết ơn đến những người thân của họ, đồng thời hy vọng vào một năm may mắn, bình yên đến trên gia đình của họ.
“Nam mô a di đà phật! Con kính lạy: – Quan đương xứ thổ địa chính thần – Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần, – Tiền thần Chu Tước, Hậu thần Huyền Vũ, Tả thần Thanh Long, Hữu thần Bạch Hổ – Liệt vị Tôn thần cai quản ở xứ này. Con kính lạy vong linh ………. Hôm nay là ngày…tháng…năm…, nhằm tiết ….. Chúng con là:…………… Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc tạ mộ phần. Nguyên có vong linh thân nhân của gia đình chúng con là:……….hiện phần mộ an táng ở nơi này. Đội ơn Chư vị Tôn thần che chở, ban ân, vong linh được yên ổn vui tươi nơi chín suối. Lại nhờ có duyên lành, gia đình chúng con được vong linh thường về ghé thăm, linh ứng giúp chỉ dẫn các công các việc được đầu xuôi đuôi lọt, nhờ thế toàn gia được an ninh khang thái, từng bước tiến bộ. Nay nhằm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ vật tạ mộ những mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức. Cúi mong vong linh chấp kỳ lễ bạc, lời kêu tiếng khấn, tờ đơn cánh sớ, tùy phương ứng biến, độ trì toàn gia, từ trẻ tới già, luôn được vui tươi, mạnh khỏe. Chúng con dâng biếu vong linh tài mã gồm : ….( đọc tên các đồ mã dâng cho vong) Âm dương cách trở, bát nước nén hương, giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám. Cẩn cáo.”