Khi dọn về nhà mới thì lễ cúng nhập trạch chính là thủ tục mà bất cứ gia đình Việt nào cũng không nên bỏ qua. Bởi nó có ý nghĩa quan trọng để được thần linh, tổ tiên chấp thuận, phù hộ và mang lại sự may mắn, an khang.
Lễ cúng nhập trạch là gì?
Nhập trạch là từ Hán Việt, theo đó thì “nhập” có nghĩa vào, “trạch” là nhà. Hiểu đơn giản thì nhập trạch là dọn vào nhà mới.
Lễ nhập trạch tương đương với việc “đăng ký hộ khẩu” với thần linh, thổ địa đang cai quản ngôi nhà. Đây là một nghi lễ cổ truyền khá quan trọng của người Việt và đã được lưu truyền từ ngàn đời qua.
Lễ nhập trạch có ý nghĩa gì?
Như đã nói ở trên, cúng nhập trạch nhà mới là nghi thức tâm linh đã có từ xa xưa. Người Việt quan niệm mỗi một vùng đất, khu vực đều có thần linh trấn quản.
Vậy nên việc chuyển đi hoặc đến nơi ở mới thì đều phải làm lễ trình báo xin phép. Từ đó mới được thần linh chấp thuận, cuộc sống gia đình, công việc sau này theo đó mới thuận buồm xuôi gió.
Ngoài ra, do tổ tiên, thần tài, thổ địa đang được thờ cúng tại nhà cũ. Vậy nên khi chuyển dọn nhà, lễ nhập trạch giống như xin phép được chuyển họ đến nhà mới. Điều này nhằm để gia đạo tiếp tục được phù hộ.
Lễ cúng nhập trạch cần chuẩn bị những yếu tố gì?
Lựa chọn ngày tốt để cúng nhập trạch
Theo quan niệm của ông cha ta thì 1 ngày tốt chuyển nhà nên hội tụ đủ các yếu tố SAU:
Thuận lợi cho chủ nhà
Là ngày hoàng đạo đẹp.
Nếu là ngày hợp với tuổi mệnh của gia chủ thì càng tuyệt vời.
Nếu để đáp ứng được cả 3 tiêu chí trên thì rất khó tìm được ngày phù hợp. Bởi lẽ có ngày hoàng đạo thì không hợp thiên can địa chi. Hoặc ngược lại, hoặc có khi hợp thiên can địa chi nhưng lại không hợp hướng nhà…
Vậy nên khi muốn xem ngày tốt xấu để làm lễ nhập trạch, gia chủ chỉ cần tránh những ngày xấu cố định trong năm.
Cụ thể như:
Ngày Tam nương: Gồm các ngày 3, 7, 13, 18, 22, 27 âm lịch hàng tháng.
Ngày Thọ tử: Bao gồm các ngày 5, 14, 23 âm lịch hàng tháng.
Ngày Dương công kỵ nhật: Là những ngày âm lịch sau: Ngày 13 tháng Giêng, 11/2, 9/3, 7/4, 5/5, 3/6, ngày 8 và 29/7, 27/8, 25/9, 23/10, 21/11, ngày 19 tháng Chạp.
Thời gian vào nhà: Phải là buổi sáng sớm, buổi giữa trưa, hoặc trước lúc mặt trời lặn. Tránh dọn đồ đến nhà mới vào buổi tối. Tốt nhất là vào buổi sáng và nên trong khoảng từ mùng 1 đến hôm rằm. Không nên về nhà mới vào cuối tháng.
Chuẩn bị mâm đồ cúng (lễ vật) nhập trạch
Mâm đồ cúng về nhà mới gồm những gì? Đây là câu hỏi được nhiều gia chủ quan tâm khi làm lễ nhập trạch.
Mâm cúng nhập trạch thường có bao gồm 3 phần là: Ngũ quả, hương hoa và mâm thức ăn.
Cụ thể:
Ngũ quả:
Lựa chọn 5 loại trái cây tươi ngon theo mùa. Thực tế có thể ít hơn hoặc nhiều hơn 5 cũng được, miễn sao mâm trái cây tươi ngon và đẹp mắt.
Hương hoa:
Gồm lọ hoa tươi cúng nhà mới (thường là hồng, cúc hoặc ly), cặp đèn cầy, nhang, trầu cau, vàng mã, 3 hũ nhỏ đựng muối gạo và nước.
Mâm cơm cúng chuyển nhà:
Phụ thuộc vào quan niệm thờ cúng mà gia chủ có thể chọn mâm cơm chay cúng chuyển nhà hoặc mâm cơm mặn.
Nếu là mâm cỗ mặn:
Sẽ bao gồm bộ tam sên (1 miếng thịt luộc, 1 con tôm luộc và 1 trứng vịt luộc), gà luộc hoặc heo quay, xôi hoặc cháo, các món mặn khác tùy ý.
Nếu là mâm cơm chay:
Vậy thì có thể làm theo gợi ý sau: Rau củ xào, canh rau củ, đậu hũ, xôi đậu, chè, bánh kẹo,….
Ngoài ra mâm cơm cúng nhập trạch còn có thêm 3 ly trà, 3 ly rượu, 3 điếu thuốc.
Gia chủ có thể tiến hành chia làm 3 mâm nhỏ, hoặc bày chung trên một mâm lớn. Tùy điều kiện gia đình mà bạn có thể làm đồ cúng hoành tráng hay một mâm cúng nhập trạch đơn giản.
Vậy nhưng, quan trọng nhất vẫn là lòng thành. Cũng không nên quá cầu kỳ gây lãng phí không cần thiết.
Cách làm lễ cúng nhập trạch
Bước 1: Đầu tiên là đốt lò than và đặt ngay cửa ra vào. Để tiết kiệm thời gian, gia chủ có thể đến nhà mới đốt lò trước khi xe chuyển nhà tới.
Bước 2: Khi xe chuyển nhà tới thì bày các đồ cúng lên mâm ngay ngắn. Cũng như chuẩn bị các đồ đạc sẵn sàng để tiến hành thủ tục cúng chuyển nhà mới.
Bước 3: Chủ nhà (nên là người nam trụ cột gia đình) bước qua lò than vào nhà trước tiên (chân trái trước, chân phải sau). Đồng thời tay cầm theo bát hương cùng bài vị gia tiên.
Bước 4: Các thành viên khác cũng lần lượt bước qua lò than và cầm theo các vật thờ cúng còn lại, chiếu (hoặc nệm), bếp nấu và các đồ vật may mắn đã đề cập. Đặc biệt lưu ý không ai được đi tay không.
Bước 5: Khi bước vào nhà đầu tiên là bật tất cả điện và mở mọi cánh cửa, cửa sổ tượng trưng cho việc khai thông khí, đánh thức ngôi nhà
Bước 6: Lúc này, một số thành viên sẽ sắp xếp lại bàn thờ gia tiên, bàn thờ thần tài thổ địa cho ngay ngắn. Một số thành viên khác bày mâm cúng ở giữa nhà. Lưu ý rằng nên hướng về phía hợp tuổi của gia chủ
Bước 7: Một người đại diện thắp nhang và đọc văn khấn. Còn các thành viên khác cũng đứng trước mâm cúng chấp tay nghiêm trang.
Bước 8: Sau khi đọc văn khấn, trong thời gian chờ nhang tàn thì gia chủ bật bếp và nấu nước phà trà. Nên để nước sôi 5-7 phút trước khi pha. Trà dùng để dâng lên mâm cúng và để người nhà thưởng thức. Việc nấu nước có ý nghĩa khai hỏa, tạo sức sống cho nhà mới.
Bước 9: Tiến hành hóa tiền vàng, khi cháy hết thì lấy rượu rưới lên tàn tro
Bước 10: Hãy giữ lại 3 hũ muối, gạo, nước để sau này đặt vào bàn thờ Táo quân. Nó biểu trưng cho sự no đủ.
Bước 11: Lúc này lễ khấn nhập trạch xem như hoàn tất. Cuối cùng bạn có thể đem lần lượt các thùng đồ vào nhà và sắp xếp lại như ý muốn.
Nếu bạn không am hiểu và tự tin về cách làm của mình thì hãy mời thầy cúng uy tín nhờ các thầy làm lễ cho gia đình.
Chuẩn bị văn khấn cho lễ về nhà mới
Văn khấn nhập trạch khi chuyển nhà sẽ bao gồm 2 phần là: Văn khấn thần linh và gia tiên.
Lưu ý rằng gia chủ cần đọc văn khấn thần linh trước khi đọc văn khấn gia tiên.
Bài văn khấn trình bày này với mong muốn của gia chủ, xin phép chuyển nhà, chuyển bàn thờ đến nhà mới.
Cần đọc rành mạch với thái độ thành tâm.
Bài văn khấn cúng gia tiên khi về nhà mới chuẩn nhất
Liệt Tổ Liệt Tông… (ghi họ tộc chỗ này) Gia Tại Thượng
Cửu Huyền Thất Tổ Nội Ngoại …… Gia Tiên Linh
Hôm nay là ngày…… tháng…… năm……
Gia đình chúng con dọn đến đây là…………………….. (ghi địa chỉ)
Hôm nay chúng con thiết lập hương án, sắm sanh phẩm vật, trước linh vị kính trình các Cụ tổ Tiên nội ngoại 2 bên: nhờ hồng phúc Tổ Tiên, nhờ Âm Đức cha mẹ, chúng con đã tạo được ngôi gia.
Nay hoàn tất thi công, chúng con chọn được ngày lành tháng tốt để di cư nhập trạch, kính rước chư Hương linh Tiên Tổ về đây để chúng con sớm hôm hương khói tỏ lòng hiếu kính.
Cúi xin, Ông Bà Tổ tiên nội ngoại 2 bên thương xót con cháu, chứng giám lòng thành giáng lâm linh án thụ hưởng lễ vật. Độ cho chúng con phước lộc song tu, gia đạo hưng long, xuất nhập bình an, lộc tài thạnh vượng.
Cúi mong Anh linh Tiên Tổ chứng giám, thọ cảm ân sâu.
Kính cáo.
Bài văn khấn cúng thần linh khi về nhà mới
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Các ngài Thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là:……………………………………….
Hôm nay là ngày….. tháng…. năm…. tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án. Trước bản toạ chư vị Tôn thần tín chủ con kính cẩn tâu trình:
Các vị Thần linh,
Thông minh chính trực,
Giữ ngôi tam thai
Nắm quyền tạo hoá
Thể đức hiếu sinh
Phù hộ dân lành
Bảo vệ sinh linh.
Nêu cao chính đạo.
Nay gia đình chúng con hoàn tất tân gia, chọn được ngày lành dọn đến cư ngụ, phần sài nhóm nhóm lửa, kính lễ khánh hạ. Cầu xin chư vị minh Thần cho chúng con được nhập vào nhà mới tại:………………………………. và lập bát nhang thờ chư vị Tôn thần.
Chúng con xin phép chư vị Tôn thần cho rước vong linh Gia tiên chúng con về ở nơi này để thờ phụng. Chúng con cầu xin chư vị minh Thần gia ân tác phúc, độ cho gia quyến chúng con an ninh, khang thái, làm ăn tiến tới, tài lộc dồi dào vạn sự như ý, vạn điều tốt lành.
Tín chủ lại mời các vong linh Tiền chủ, Hậu chủ ở trong nhà này, đất này xin cùng về đây chiêm ngưỡng Tôn thần, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho tín chủ con sức khoẻ dồi dào, an khang, thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Chuẩn bị các đồ vật (vật phẩm) khác
Bên cạnh các yếu tố chính trên thì gia chủ cũng cần quan tâm chuẩn bị các đồ vật khác như:
Bếp than dùng để ở giữa cửa chính.
Chiếu (hoặc nệm) đang sử dụng.
Theo thủ tục nhập trạch thì các thành viên khi bước vào nhà sẽ không được đi tay không.
Mà ai cũng phải cầm theo các đồ vật may mắn như:
Chổi mới
Bếp nấu (như bếp gas, bếp dầu, không dùng bếp điện bởi vì dân gian quan niệm bếp điện có tinh mà không có tướng, tức có nhiệt mà không có ngọn lửa nên không tốt)
Gạo
Muối
Vàng
Tiền bạc
Hoặc các vật may mắn khác,…
Những lưu ý khi làm lễ cúng nhập trạch về nhà mới
Nếu bạn chỉ nhập trạch lấy ngày và chưa chuyển đồ về ngay:
Vậy thì các bước tiến hành tương tự trên. Hãy xem như là chuyển bàn thờ gia tiên và thần linh về trước còn đồ đạc sẽ chuyển về nhà sau.
Tốt nhất nên ngủ lại 1 đêm. Đặc biệt trong thời gian chờ đợi cũng nên thường xuyên đến thắp nhang và trông nom để tạo sinh khí.
Nếu làm lễ nhập trạch nhà chung cư:
Bạn cũng tiến hành tương tự nhập trạch nhà bình thường gồm các bước: Xem ngày tốt, chuẩn bị đồ cúng, mâm cúng, soạn văn khấn, làm lễ nhập trạch…
Thế nhưng theo nguyên tắc an toàn cháy nổ thì nhiều chung cư sẽ hạn chế việc đốt lò than, do đó bạn cần hỏi kỹ.
Nếu không được phép thì trong lễ nhập trạch nhà chung cư bạn có thể lược qua khâu này. Việc hóa vàng cũng nên vừa đủ, không nên đốt quá nhiều.
Lễ nhập trạch nhà thuê, nhà trọ:
Sẽ là không bắt buộc và tùy vào niềm tin của mỗi người. Tuy nhiên, nếu bạn muốn vẫn có thể thực hiện bình thường theo các bước trên.
Cách làm lễ nhập trạch nhà chính chủ và nhà thuê là như nhau.
Nghi thức xông nhà mới:
Đây là nghi thức không bắt buộc trong nghi thức nhập trạch. Vậy nhưng nếu muốn bạn có thể thực hiện để xua đuổi tà khí và làm không khí trong nhà lưu thông.
Chỉ cần mua một ít thảo dược, trầm hương, đốt trong lư hương (hoặc nồi nhỏ) và xông khắp nhà, đặc biệt xông ở các khu vực ẩm thấp, các ngóc ngách là được.
Trấn nhà:
Dùng đá phong thủy hợp mệnh, hoặc tiền xu (Thường là 8 đồng). Sau đó chia ra chôn 4 góc nhà để cầu may mắn, sung túc. Nếu nhà đã xây kiên cố và lót gạch.
Vậy thì bạn có thể cho vào các hủ nhỏ, bọc vải đỏ và đặt ở các góc nhỏ khuất trong nhà.
Treo chuông gió:
Chuông gió (phong linh) theo quan niệm dân gian sẽ có tác dụng luân chuyển không khí, xua tà khí, hút tài vận.